Računarski Sveznadar: Upoznavanje sa osnovama hardvera PC računara

Hardver je kul

Osnove hardvera

• Majstor neznalica
• Uvod
• Kućište
• Matična ploča
• Mikroprocesor
• Memorije1
• Memorije2
• Podešavanja
• Malo prakse

Sadržaj lekcije Periferne memorije

Periferne memorije
Hard disk
Optičke memorije
Fleš memorija i USB stik
Poluprovodnički diskovi - SSD

---

Periferne memorije

Periferne (sekundarne, spoljašnje-eksterne) memorije služe za vanjsko memorisanje podataka i instrukcija koje se trenutno ne obrađuju.
One služe za čuvanje podataka i programa. Pod perifernim memorija se smatraju sve one memorije koje se ne nalaze na matičnoj ploči.

---

Hard disk

HARD DISK je tipična periferna memorija za trajno pamćenje podataka.
Hard disk predstavlja trajnu radnu memoriju računara, baziranu na magnetnom mediju. Osnovna mu je namjena da trajno sačuva sve potrebne podatke i programe.

Hard disk je kombinacija mehaničkog, magnetnog i elektronskog uređaja. Hard disk koristi kružne ravne diskove koji su sa obje strane presvučeni specijalnim materijalom konstruisanim da čuvaju informacije u magnetnoj formi. Ploče se okreću velikom brzinom.
Glava za čitanje i upis je interfejs između diska i elektronskih komponenti.

Kapaciteti diska se izražavaju u GB (giga bajtima) odnosno TB (terabajtima).

Dimenzije kućišta u koje se smješta hard disk se stalno smanjuju, standard je 3,5” za PC računare.

Važna osobina diska je pouzdanost diska, ona se izražava u MTBF (mean time between failures), srednje vrijeme između otkaza, vrijednost i broj uključenja/ iskljuenja koje disk može da izdrži. Standardno je to nekoliko miliona sati rada prije otkaza, a broj uključenja do nekoliko stotina hiljada puta.

---

Optičke memorije

Optički zapis je način zapisa podataka gdje se čitanje, pisanje ili oboje izvodi korištenjem svjetla i optičkih pojava. Kod optičkog zapisa obično govorimo o zapisu na optički disk. Optički disk je tanka okrugla ploča koja nosi optički zapis. Na plastičnu ravnu površinu kružnog oblika, u procesu proizvodnje diska, nanosi se tanak film materijala koji služi kao optički medijum.

CD-ROM (eng. Compact Disc Read Only Memory) su diskovi kod kojih se podaci mogu upisati samo jednom .
Prvi CD-ROM-ovi su nastali 1978. godine. Izazvao je multimedijalnu revoluciju, jer je ponudio kapacitet dovoljan za razne multimedijalne primjene po veoma niskoj cijeni.
Kapacitet CD-a može biti 650 MB ili 700 MB (to odgovara dužini trajanja zvučnog zapisa od 74 i 80 minuta).


DVD-ROM (Digtal Video Disc Read Only Memory), sa veličinom diska kao i kod CD-a (120 mm prečnik, 1.2 mm debljina) može da uskladišti do 17 GB podataka sa brzinom transfera većom nego kod CD-ROM-a. DVD-ROM uređaji okreću diskove manjom brzinom nego CD-ROM uređaji, ali pošto je gustina zapisa podataka veća, ukupni protok podataka je značajno veći nego kod CD-ROM uređaja ekvivalentne brzine rotacije.
DVD-ROM uređaji su postali komercijalno dostupni 1997. godine. Danas su gotovo potpuno potisli CD-ROM diskove.

Blue-ray disk je format optičkog diska razvijen od strane vodećih PC i elektronskih kompanija sa prvenstvenim ciljem snimanja video zapisa u HDTV formatu (TV format visoke rezolucije, eng. High Definition TV). Blue-ray diskovi imaju kapacitet od 27 GB podataka, što je dovoljno za snimanje 13 sati običnog TV programa ili dva SATA TV programa visoke rezolucije.
Godine 2015. su promovisani 66GB dvoslojni (dual-layer) Blue ray disk, a u najavi su 100 GB troslojni (triple layer) Blue ray diskovi.

---

Fleš memorija i USB stik

Fleš (eng. flash-munja) memorija, ili Fleš EEPROM je vrsta ROM memorije.
USB fleš memorijski štapić, češće samo USB štapić, a najčešće USB stik (štapić eng. stick) je uređaj za pamćenje koji u sebi ima fleš memoriju. USB štapić koristi USB interfejs za komunikaciju sa računarom koji je veoma praktičan, jer ne zahtijeva nikakve dodatne drajvere za rad.

USB uređaj se sastoji od male štampane ploče, na kojoj se nalazi fleš memorija, zatvorene u plastično ili metalno kućište. USB uređaj je jedino aktivan kada je uključen u USB port koji mu obezbjeđuje napajanje strujom.

---

Poluprovodnički diskovi - SSD (Solid State Drive)

Poluprovodnički disk (takođe poznat kao električni disk, mada on ne sadrži pravi "disk" bilo koje vrste, niti motore da "pokreću" diskove) je uređaj za trajno skladištenje podataka pomoću integrisanih sklopova kola kao memorija u postojanim (eng. perssistent ) skladišnim podacima.
SSD disk koristi tip memorije koji je sličan RAM-u, ali za razliku od RAM-a, koji se briše kada se računar isključi, podaci u SSD disku ostaju memorisani nakon isključivanja.
SSD nudi nešto što tradicionalni HDD nikada nije uspio postići, a to su munjevite brzine. Problem SSD-ova je svojstven za samu flash memoriju: može izdržati samo određen broj pisanja prije nego što se pokvari. Tehnologija napreduje i povećava se pouzdanost i životni vijek ovih diskova, pa se opravdano predpostavlja da će u budućnosti zamjeniti klasične hard diskove.

Poređenje unutrašnjosti klasičnog hard diska (lijevo) i SSD-a (desno)

---